میزگرد بررسی اصطلاحات رقص در حوزه منسوب به فارسی زبانان

درمیزگردی که در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ توسط خانه رقص ایران برگزار شد،به ابهامات و اختلاف نظرها در حوزه دسته بندی و طبقه بندی رقص در ایران پرداخته شد.علاوه بر آن ،اساتید دو طبقه بندی بحث برانگیز را که عبارتند از رقص های ایرانی و رقص های پرشین (فارسی)، از زوایای مختلف تحلیل و بررسی نمودند.
استاد دکتر شی، معتقد بودند که استفاده از نام “پرشین دنس”برای نامگذاری و طبقه بندی رقص هایی که در حوزه جغرافیایی ایران هستند ابدا مناسب نیست. اولا به این دلیل که کشورهای دیگری چون افغانستان و تاجیکستان نیز هستند که هم فارسی زبانند و هم سبک و سیاق خاص و متفاوت خود را در رقص دارد. مردمان این مناطق نیز میتوانند رقص خود را با عنوان “پرشین دنس” نام گذاری کنند. دوما، جمعیت بزرگی از ایران از جمله کردها،لر ها،ترکها و اقوام دیگر در حالیکه در ایران رقص های خاص خود را دارند ابدا فارسی زبان محسوب نمی شوند پس در ذیل طبقه بندی “پرشین دنس” جای نمی گیرند.
همچنین نکته قابل توجه دیگ این است که پس از انقلاب ایران ، ایرانیان خارج از ایران برای دور ماندن از گزند های اجتماعی حاصل از ضد تبلیغات سیاسی، نام “پرشین” را بجای “ایرانی” برای معرفی خود انتخاب کردند و بدین صورت واژه “پرشین”به جای واژه “ایرانی”نشست و در نهایت به این دلیل که از دیر باز واژه “پرشین” همواره تجسم کننده مفاهیمی رمانتیک، خوش رنگ و لعاب و لوکس بوده است، بسیاری از استدیو ها و مربیان رقص صرفا جهت جلب توجه و مخاطب بیشتر از واژه “پرشین”استفاده میکنند. دکتر شی همچین بر این مهم تاکید کردند که تمامی رقص های ثبت شده در حوزه جغرافیایی ایران در طبقه بندی “رقص ایرانی” جای میگیرند. این طبقه بندی به نوبه خود به سه زیر شاخه رقص های بومی، رقص های فی البداهه یا مجلسی و رقص های صحنه ای تقسیم میشود.
از سوی دیگر، خانم دکتر چوبینه از دیگر اساتید حاضر در میزگرد، راجع به برداشت ها و رویکرد های مختلف نسبت به نام گذاری “رقص ایرانی” در داخل فرهنگ ایران صحبت کردند. بر اساس سخنان خانم چوبینه، ازدیدگاه پژوهشی و تاریخی هر گونه رقصی که تاکنون در حوزه جغرافیایی ایران ثبت و اجرا شده “رقص ایرانی” به شمار می آید و رقص های متعدد موجود در این طبقه بندی همواره مولفه های خاص و تعیین کننده ای در سبک اجرا و موسیقی خود داشته اند. ولیکن از سوی دیگر،رقصندگان،مربیان و مخاطبین تفاسیر و برداشتهای متفاوت و مختلفی از نام “رقص ایرانی” دارند. برخی رقص فی البداهه مجلسی را رقص ایرانی میدانند در حالیکه برخی دگر رقص مینیاتور را به عنوان رقص ایرانی میشناسد. از این رو برای نام گزینی و طبقه بندی رقص ها در ایران نمیتوان به این تفاسیر و برداشتهای متفاوت بی توجه بود..
در ادامه میزگرد، خام عامری گزارشی از دسته بندی های رقص در ایران در طول سال های گذشته ارائه دادند. بنا بر تحقیقات ایشان، اولین طبقه بندی رایج در گذشته، رقص های پاپ یا مردمی بوده اند که شامل رقص هایی چون مطربی،تخته حوضی،سیاه بازی و تهرانی میشده است. دسته بندی دوم رقص های صحنه ای بوده اند که تحت تاثیر باله رقص هایی فاخر و سطح بالا به شمار می آمده اند.”باله ملی” و “رقص های ملی” نیز در این طبقه بندی جای می گرفته اند.
شایان ذکر است که در پایان این میزگرد استاد شی متذکر شدند که استفاده از واژه “ملی” برای معرفی و طبقه بندی رقص ها تنها با مقاصد و اهداف سیاسی صورت میگیرد و رقص ملی در هیچ کجای دنیا وجود خارجی ندارد و این نام گذاری فاقد هرگونه اعتباری است.